نگاهي مختصر به تاريخچه جنبش زنان و 8 مارس

کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض آمیز در اصفهان، ضمن تبریک و گرامیداشت 8 مارس – روز جهانی زن- متن زیر را جهت آشنایی به همه برابری طلبان تقدیم می کند.

تاریخچه ی 8 مارس
روز جهانی زن، روایتگر زنانی است که برای تغییر موقعییت نابرابر زنان مبارزه کرده اند. اندیشه تعیین یک روز به عنوان روز جهانی زن به اولین کنفرانس بین المللی احزاب سوسیالیست دنیا در سال 1910برمی گردد که در آن، کلارا زتکین آلمانی پیشنهاد کرد به منظور احترام به جنبش احقاق حقوق زنان روزی به عنوان روز زن انتخاب شود. وی 8 مارس را به پاس مبارزه زنان کارگر صنعت نساجی امریکا در سال1857را پیشنهاد داد. استدلال او این بود که روزی شاخص در میان مبارزات زنان و نمونه ای الهام بخش از کوشش های آنان، برای روز جهانی زن در نظر گرفته شود. این پیشنهاد ،پس از بررسی گروه های مختلف زنان به تصویب رسید.
در 8 مارس 1857، زنان کارگر نساجی نیویورک در اعتراض به شرایط غیر انسانی کار وحقوق کم، تظاهرات کردند که با دخالت پلیس سرکوب شد. سال بعد، زنان اتحادیه کارگری زنان را تشکیل دادند و بدین طریق سعی کردند از حقوق خود دفاع کرده و به حقوق اولیه ی انسانی در محیط کار دسترسی یابند. و هر ساله در 8 مارس طی تظاهراتی زنان خواستار حقوق بیشتر، کار کمتر، حق رای ، پایان دادن به کار کودکان و ... بودند. تا این که 53 سال بعد این روز به عنوان روز جهانی زن اعلام شد و سال ها به شکل علنی یا غیر علنی در سایر کشورها نیز برگزار گردید. و سرانجام در سال 1975 سازمان ملل متحد، این روز را به عنوان روز حهانی زن به رسمیت شناخت. و از آن زمان به بعد روز جهانی زن وجهه ای رسمی تر یافت.
این روز در ایران به نماد اعتراض زنان به موقعیت نابرابر وتبعیض امیز خود،تبدیل شده است، در روز جهانی زن، زنان ایرانی ضمن اعلام هم بستگی با زنان جهان به بیان خواسته های خود می پردازند.

جنبش زنان در ایران
فعالیتهای حقوقی زنان ایران که از زمان مشروطیت آغاز شد، در سالهای پس از انقلاب مشروطه و جنگ جهانی اول به صورت انجمنهای مستقل و با هدف افزایش حقوق زنان ادامه یافت که بیش از هر چیزی به صورت تاسیس مدارس دخترانه و انتشار نشریه های زنان نمود می یافت.
جمعیت پیک نسوان در حدود سال 1300 برای اولین بار در ایران، 8 مارس را به عنوان روز جهانی زن به رسمیت شناخت و مراسمی به مناسبت این روز در رشت برگزار کرد. پس از آن در سال 1306 سازمان بیداری زنان با نمایش " دختر قربانی " 8 مارس را گرامی داشت.پس از دهه های 1320 و 1330 جنبش زنان ایران وارد فضای جدید تری شده و در این دوران سازمانهایی در جهت تقاضای حقوق سیاسی و اقتصادی زنان شکل گرفتند. در 8 مارس 1357 که اولین 8 مارس بعد از انقلاب بود، زنان بسیاری در اعتراض به لغو قانون حمایت از خانواده، منع قضاوت زنان و قانون حجاب اجباری در تهران و برخی شهرستانها به خیابانها آمدند اما پس از به خشونت کشیده شدن اولین 8 مارس بعد از انقلاب ، در سراسر دهه 60 و اوایل دهه 70، 8 مارس در محافل مطالعاتی فعالان زن و در خانه ها گرامی داشته می شد که این وضع تا روی کار آمدن دولت آقای خاتمی ادامه داشت. در سال 78 پس از سالها 8 مارس به حوزه عمومی بازگشت و گروههای مختلف زنان مراسمی را در یک مکان عمومی به این مناسبت برگزار نمودند. تا سال 81 این مراسم توسط انجمنهای زنان در مکانهای مختلف برگزار می شد اما در سال 81 برای اولین بار مراسم 8 مارس با مجوز استانداری تهران به مکان اصلی خود یعنی خیابان بازگشت و در پارک لاله برگزار گردید. اما بعد از آن در سال 82 مجوز برنامه 8 مارس در پارک لاله لغو گردید.

در 22 خرداد 84 همزمان با انتخابات ریاست جمهوری، فعالان جنبش زنان در تجمعی در مقابل دانشگاه تهران به نقض حقوق زنان در قانون اساسی اعتراض کردند اما پس از آنکه در 8 مارس 84 تجمع زنان در پارک دانشجو با سرکوب شدید نیروهای امنیتی مواجه شد و در سالگرد 22 خرداد در سال 85 تجمع میدان 7 تیر که با عنوان همبستگی زنان و به منظور اعتراض به نقض حقوق زنان در قانون مدنی برگزار می گردید، توسط ماموران امنیتی و لباس شخصی به خشونت کشیده شد و عده کثیری از فعالان جنبش زنان و دانشجویی بازداشت و روانه زندان شدند، گروههای مختلف زنان در تابستان 85 به منظور انتخاب روشی کاملاً دموکراتیک و مسالمت آمیز اقدام به راه اندازی کمپینی برای بیان مطالبات برابری خواهانه خود و اعتراض به تبعیضهای جنسیتی نمودند.
کمپین 1میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض آمیز در 5 شهریور 85 پشت درهای بسته موسسه رعد تهران شروع به کار کرد ودر مهرماه 85 فعالیت خود را در اصفهان آغاز نمود. این کمپین با هدف جمع آوری 1 میلیون امضا از شهروندان ایرانی که چه درداخل کشور و و چه در خارج از کشور سکونت دارند و معتقد به وجود تبعیض علیه زنان در ایران هستند فعالیت می نماید.
کمپین 1 میلیون امضا دارای 3 سند اصلی است:

1- طرح کمپین و جزوه آموزش چهره به چهره
2- دفترچه تاثیر قوانین در زندگی زنان
3- بیانیه کمپین

کمپین 1 میلیون امضا که توسط 54 نقر در سال 85 آغاز گردید اکنون پس از گذشت بیش از دو سال، در 16 استان کشور و در بین ایرانیان 7 کشور دیگر به فعالیت خود به منظور افزایش آگاهی عمومی نسبت به وضعیت زنان همراه با جمع آوری امضا ادامه می دهد.

دستاوردها
فعالین جنبش زنان در ایران از ابتدای شکلگیری این جنبش تا کنون ایجاد تغییرات مثبت در زندگی زنان جامعه را هدف اصلی خود قرار داده و برای رسیدن به این هدف هزینه های بسیار پرداخته اند. تاریخ این جنبش نشان میدهد که بخش عمده فعالیتها همواره بر امر آموزش و آگاهی رسانی متمرکز بوده است. لذا شاید بتوان مهمترین دستاورد آن را نیز ابداع و بکارگیری روشهای نوین و متنوع اطلاع رسانی و آموزش درباره مسائل مربوط به زنان خصوصا قوانین مرتبط به آنها دانست. مانند روش بدیع آموزش چهره به چهره و جمع آوری امضا که در سالهای اخیر توسط گروهی از فعالین حقوق زنان یعنی کنشگران کمپین یک میلیون امضا بکار گرفته شده است. اما اگر بخواهیم بطور خاص و موردی درباره بخشی از دستاوردهای این جنبش در سالهای اخیر سخن بگوییم، می توانیم به مخالفت به لایحه حمایت!!! از خانواده و ممانعت از تصویب آن اشاره کنیم.(این لایحه ازدواج مجدد مردان را بدون نیاز به اجازه همسر اول تسهیل کرده و برای مهریه زنان مالیات تعیین مینمود.) کوشش فعالان حقوق زن در ایران مانع مطرح شدن این لایحه در صحن علنی مجلس شد. دگرگونی قانون ارث برای زنان پس از 76 سال و افزایش سهم ارث زن از دارایی همسر نتیجه مهم دیگری از فعالیتهای کسانی است که برای برابری حقوق زن و مرد تلاش میکنند. به عبارت دیگر در 6/11/87 نمایندگان مجلس هشتم تصویب کردند که زنان از یک هشتم از قیمت اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول اعم از عرصه(زمین) و اعیان(درخت و منزل) ارث ببرند.(تا پیش از این برطبق قانون مدنی ایران زنان فقط یک هشتم آن هم از درخت و ومنزل ارث می بردند). درباره دیه حوادث نیز میتوان به تغییر قانون مرتبط با بیمه زن و مرد اشاره کرد. براساس لایحه جدیدی که در مجلس تصویب شد، شرکتهای بیمه بدون لحاظ جنسیت و مذهب مکلف هستند تا سقف تعهدات بیمه نامه را پرداخت نمایند، یعنی از این پس دیه در مورد زن و مرد مسلمان و غیر مسلمان در خسارات بدنی و همچنین فوت یکسان است. گفتنی است پس از تصویب نهایی این قانون بار دیگر بحث برابری دیه زن و مرد در همه موارد (علاوه بر آسیبهای ناشی از حوادث) مطرح شد. فراموش نکنیم که فرهنگ مرد سالار و قوانین تبعیض آمیز حاکم بر جامعه ایرانی در طی سالیان دراز و حتی قرنها به تدریج شکل گرفته و ساخته و پرداخته شده است و مسلما نمی توان انتظار داشت که در عرض چند ماه یا چندین سال بطور کامل تغییر کند. رسیدن به برابری و از میان برداشتن تبعیض های جنسیتی نیازمند آموزش آگاهی تلاش و قبول مسوولیت از طرف اقشار مختلف جامعه است . به یاد داشته باشیم موقعیت امروز زنان ایرانی حاصل تلاشهای زنان فعال و شجاعی است که در گذشته ای نه چندان دور برای داشتن مدرسه ای دخترانه و یا حق رای و.....قدمهای بزرگی برداشته اند.اینکه فردای دخترانمان زیباتر از امروز ما باشد آرزویی دست نیافتنی نیست اگر همه باهم خواهان تغییر برای برابری باشی.

مشکلات زنان در اصفهان
مشکلات زنان در اصفهان هم چون همه ی ایران تابع دو بخش فرهنگ وسنت است. اما یکی از مهمترین ِ این مشکلات، عدم پذیرش وسرزنش طلاق به عنوان یک راه دور شدن از خانواده ی متشنج است. از آنجایی که نوع نگرش فرهنگ سنتی غالب در اصفهان در امر ازدواج، پرداختن به حاشیه های تشکیل یک زندگی مانند؛ مهریه ، جهیزیه، مراسم و نحوه ی برگزاری آن است که جای توجه به هماهنگی دیدگاه طرفین به اخلاقیات، رفتارها و تفکرات افراد را گرفته است و به دلیل همان دید سنتی به امر طلاق و فرهنگ لباس سفید وکفن سفید رایج در این شهر، خشونت های فیزیکی و روحی در چارچوب خانوده های اصفهان از آمار های بالایی برخوردار است و از جهت دیگر به خاطر دید نادرست مردمی درمورد زن مطلقه و مسئله طلاق، زنان را وادار به تحمل این خشونت ها نموده است تا جایی که حتی تحت فشار، اقدام به خودکشی یا فرار از منزل می نمایند اما به دلیل ترس از عواقب طلاق، برای جدایی اقدام نمی کنند.

درکنار موارد ذکر شده فوق مشکل ساختار قضایی و برخورد های غیر منصفانه و گاه توهین آمیز قضات دادگاه های خانواده در دادگستری اصفهان با زنان متقاضی طلاق، شرایط را به مراتب برای این قشر سهمناکتر می کند و در نهایت استفاده از قانون طلاق ِ نابرابر موجود در قوانین مدنی ایران، چون تیر خلاصی است بر پیکر زنان قربانی خشونت های خانوادگی.
در جایگاه بعدی میتوان به زنانی اشاره کرد که با این امر روبرو شده و طلاق را پشت سر گذاشته اند. این زنان با وارد شدن به فضایی جدید خود را در معرض نگاه و انگشت اشاره اتهام های اجتماعی می بینند، که تحمل تیغ هر نگاهی نیاز به شکیبای و بردباری زاید الوصفی دارد. که امر برای هر انسانی دشوار وگاه غیر ممکن است، و او را تا مرز جنون، دیوانگی و روی آوردن به ناهنجاری های اجتماعی سوق می دهد، مگر آنکه از یک پشتوانه قوی برخوردار باشد که چنین پشتوانه ای صورت نمی یابد، مگر با حمایت های بیرونی چه از طرف خانواده و چه از سوی اجتماع و نهاد های قانونی.

مراكز مشاوره جهت ارائه خدمات به خانواده ها
- مرکز مشاوره خانواده اصفهان(صدای مشاور)،اصفهان،ابتدای خ آپادانا: 2 - 6614007
- مرکز مشاوره شفق،اصفهان، میدان جمهوری،جنب کلانتری، طبقه فوقانی بانک کشاورزی، 3360430
- مرکز مشاوره بینش:اصفهان، خ فلسطین- ساختمان نوید - 2216709
- مرکز مشاوره قائم، بهارستان، خیابان الفت، خیابان ایمان
- مرکز مشاوره نور:شاهین شهر، بلوار عطار،بین فرعی 3-4- 5224575 0312
- مرکز مشاوره بینا، زرین شهر، فلکه مرکزی، سمت راست طبقه 3 - 2221025 0334
- مرکز مشاوره و بهداشت روان(زیر نظر دانشگاه اصفهان)،شامل کلاسهای خودشناسی رایگان برای خانمها، آدرس،خ وحید،اولین کوچه سمت راست- طبقه بالای درمانگاه - 7771051- هزینه مشاوره 1600تومان
- مرکز مشاوره روانشناس اجتماعی، دارای کادر روان شناس و روان پزشک و روانکاو برای همه گروههای سنی، هزینه بصورت 2000 تومان برای 20دقیقه، آدرس، فلکه احمد آباد،اول بزرگمهر، درمانگاه نواب صفوی 2275364
- مرکز مشاوره خانواده جهت کاهش طلاق،خ توحید،کوچه قزلباش - 6266966
- مرکز اورژانس اجتماعی، جهت گزارش موارد اضطراری کودک آزاری و همسر آزاری و ارائه خدمات مشاوره حقوقی و روانشناسی و در صورت لزوم معرفی وکیل
- مرکز مشاوره علوم پزشکی اصفهان، 7922205 و 7922241 برای دانشجویان و خانواده آنها